از جنگ خاورمیانه در ماه ژوئن ۱۹۶۷ بیش از چهل سال میگذرد و در این سالها، منطقه شاهد طرح صلحهای متعدد و مذاکرات صلح بیشماری بوده است.
برخی از این تلاشها موفقیت آمیز بوده از جمله مذاکرات بین اسرائیل و مصر و اسرائیل با اردن. ولی تلاش ها برای حل ریشه اصلی مناقشات و اختلافات موجود، یعنی مناقشه اسرائیل و فلسطینیان تا کنون به نتیجه نرسیده است.
این قطعنامه در نوامبر سال ۱۹۶۷ به تصویب رسید و در آن اصلی که بیشتر طرح صلح های بعدی بر اساس آن صورت گرفته لحاظ شده، یعنی معاوضه زمین با صلح.
پس از جنگ خاورمیانه در سال ۱۹۶۷، چندین طرح صلح پیشنهاد شد ولی تا بعد از جنگ اعراب و اسرائیل در اکتبر۱۹۷۳، هیچ اتفاقی نیفتاد. در پی این جنگ بود که جو تازه ای برای دستیابی به صلح به وجود آمد و به سفر تاریخی انورسادات، رئیس جمهوری وقت مصر به اسرائیل در نوامبر ۱۹۷۷ منجر شد.
هدف از این کنفرانس که آمریکا و شوروی برگزارکننده آن بودند و در پی پیمان صلح اسرائیل و مصر بود، ترغیب سایر کشورهای عرب به امضای پیمان مشابهی با اسرائیل بود.
در مذاکرات اسلو سعی شد نقص گفتگوهای سابق یعنی عدم مذاکره مستقیم بین فلسطینیان و اسرائیلی ها برطرف شود. اهمیت مذاکرات این بود که اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین نهایتا با شناسائی متقابل یکدیگر موافقت کردند.
در پی موافقتنامه اسلو، تلاش های مختلفی برای تسریع در روند تخلیه سرزمین های اشغالی و تشکیل حکومت خودگردان فلسطینیان بر اساس موافقتنامه مورد بحث صورت گرفت. پس از آن در سال ۲۰۰۰، بیل کلینتون رئیس جمهوری آمریکا خواست که به مسائل نهایی از جمله تعیین مرزها، وضعیت بیت المقدس و پناهندگان بپردازد. در مذاکرات اسلو بحث در باره این مسائل به گفتگوهای بعدی موکول شده بود.
اگر چه در این سال، دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون به پایان خود نزدیک می شد، او حاضر به تسلیم نشد و طرحی را پیشنهاد کرد که بر اساس آن مذاکرات بیشتری در واشنگتن، قاهره و سپس در طابا در مصر صورت گرفت. این تماس ها درسطح بالا نبود ولی اختلافات کاهش یافت بدون این که حل شوند.
پس از شکست مذاکرات دو جانبه و از سرگیری مناقشات، در اجلاس سران عرب در مارس ۲۰۰۲ در بیروت، عربستان سعودی طرح صلح تازه ای را پیشنهاد کرد. در این طرح برخورد چند جانبه با مسئله پیشنهاد شده و بخصوص به این موضوع اشاره شده بود که تمام جهان عرب خواستار پایان این مناقشه هستند.
نقشه راه طرحی است که توسط گروه چهار جانبه شامل آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد تهیه شده است. در این طرح، جزئیات فیصله نهایی مناقشه تعیین نشده ولی شرح داده شده که چگونه می توان با این مسئله برخورد کرد. نقشه راه در نتیجه تلاش های جورج میچل، سناتور آمریکایی بود که هدف آن بازگرداندن روند صلح به مسیری بود که در سال ۲۰۰۱ آغاز شده بود.
در حالی که تلاش های رسمی به مانع برخورد می کرد، در دسامبر ۲۰۰۳، رسیدن به یک توافق غیر رسمی بین یوسی بیلین، یکی از طراحان اسرائیلی موافقتنامه اسلو و یاسر عبد ربه، وزیر اطلاعات سابق فلسطینیان، اعلام شد.
جورج بوش، در دومین دوره ریاست جمهوری خود میزبان کنفرانسی در شهر آناپولیس در ایالت مریلند بود که با هدف از سرگیری روند صلح تشکیل شده بود.
باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا پس از این که به قدرت رسید بلافاصله تلاش کرد تا مذاکرات صلح خاورمیانه را از سر بگیرد. تماسها میان اسرائیل و طرف فلسطینی در ماه مه ۲۰۰۹ پس از وقفهای ۱۹ ماهه از سر گرفته شد. مذاکرات غیر مستقیم طرفین از طریق جورج میچل، نماینده ویژه باراک اوباما صورت گرفت.
برای جزئیات بیشتر در مورد این موضوع: کلیک نمایید
مصاحبهٔ محمدمهدی راجی با دکتر محمدجواد ظریف که اینک به صورت کتابی با نام (آقای سفیر) توسط نشر نی منتشر شده است بیوگرافی کاملی به حساب میآید که زیر و بم زندگی شخصی، سیاسی و کاری این دیپلمات برجسته را بازمینماید. مباحث این کتاب به دلیل قرار گرفتن بر بستر پرفراز و فرود سیاست خارجی ایران و نیز بازخوانی صادقانهٔ کامیابیها و ناکامیهای ظریف در جایگاه دانشی و تجربی مشرف بر گذشته و حال وی، میتواند برای دانشجویان روابط بینالملل و علاقهمندان سیاسی خارجی ایران جذاب و مفید باشد.
ممنون شما...
حتماً جویایی آن خواهم شد.